Ο νέος πτωχευτικός Κώδικας δίνει την δυνατότητα απαλλαγής οφειλών (Τράπεζες, Ιδιώτες, Δημόσιο Ασφαλιστικά Ταμεία, κλπ.) για όσους βρίσκονται σε αδυναμία να καταβάλλουν τις υποχρεώσεις τους. Αίτηση μπορούν να υποβάλλουν όλα τα φυσικά πρόσωπα (δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, συνταξιούχοι κλπ). με τη νέα διαδικασία πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου.
Ο νέος πτωχευτικός κώδικας τέθηκε σε ισχύ από την 1-1-2021 και αντικατέστησε όλα τα παλαιότερα νομοθετήματα ρύθμισης και απαλλαγής χρεών όπως ο νόμος Κατσέλη (ν. 3869/2010), ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων (ν. 4469/2017), τη πλατφόρμα προστασίας πρώτης κατοικίας (ν. 4605/2019) κλπ.
Πρόκειται για την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας «Δεύτερη ευκαιρία για επιχειρηματίες» στην οποία υπάρχει ρητή πρόβλεψη για υπαγωγή των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων σε έναν ενιαίο Κώδικα απαλλαγής χρεών προκειμένου να μπορούν όλοι (ανεξαρτήτως εμπορικής ή μη ιδιότητας) μέσω μιας ενιαίας διαδικασίας να ρυθμίζουν τις υποχρεώσεις τους ή να πτωχεύουν.
Για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά υπήρχε στο παρελθόν η αντίστοιχη διαδικασία του νόμου Κατσέλη, με τη βασική διαφορά όμως ότι με το νόμο Κατσέλη ο οφειλέτης διατηρούσε την κυριότητα της κατοικίας του εφόσον ήταν συνεπής με τη δικαστική απόφαση.
Πλέον, η πτώχευση για το νοικοκυριό σημαίνει ρευστοποίηση της κύριας κατοικίας του και όλων των άλλων περιουσιακών στοιχείων αλλά και με απαλλαγή από όλες τα χρέη του.
Σε πολλές περιπτώσεις αυτή η πτώχευση είναι καλύτερη επιλογή εφόσον η ρύθμιση των υποχρεώσεων δεν είναι εφικτή ή συμφέρουσα.
Επιπρόσθετα, δίνεται η δυνατότητα σε όσα ευάλωτα νοικοκυριά, δηλαδή σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και μικρή ακίνητη περιουσία, να ζητήσουν την αγορά της κύριας κατοικίας τους από έναν Φορέα, ο οποίος θα δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό, ο οποίος στην συνέχεια θα τους μισθώσει την κατοικία για 12 χρόνια με δικαίωμα επαναγοράς της στο μέλλον.
Προβλέπονται δύο διαδικασίες πτώχευσης, ανάλογα με την αξία της περιουσίας του οφειλέτη.
Για τα φυσικά πρόσωπα που η αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους ξεπερνά τις 350.000 ευρώ η αίτηση υποβάλλεται στο Πολυμελές Πρωτοδικείο που έχουν την κύρια κατοικία τους.
Για τα φυσικά πρόσωπα που η αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους δεν ξεπερνά τις 350.000 ευρώ η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά (πτώχευση μικρού αντικειμένου).
Στις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου που εντάσσονται τα περισσότερα νοικοκυριά εφαρμόζεται μία απλοποιημένη και σύντομη διαδικασία.
Προϋποθέσεις πτώχευσης μικρού αντικειμένου.
Προϋπόθεση για να υποβληθεί η αίτηση είναι η παύση πληρωμών κατά τρόπο γενικό και μόνιμο.
Ειδικότερα, τεκμαίρεται ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς Δημόσιο, Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή Τράπεζες σε ύψος τουλάχιστον 60% των συνολικών του ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων για 6 μήνες και εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωση είναι τουλάχιστον 30.000 ευρώ.
Με απλά λόγια θα πρέπει ο οφειλέτης να αποδείξει στο δικαστήριο ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούν να καλύψουν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο.
Τι γίνεται με την κύρια κατοικία; Τι ισχύει για τα ευάλωτα νοικοκυριά;
Σε περίπτωση που το νοικοκυριό θεωρείται ευάλωτο, δηλαδή πληροί τα εισοδηματικά και αντικειμενικά κριτήρια του ευάλωτου νοικοκυριού, δύναται να υποβάλει αίτημα στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης για τη μεταβίβαση σε αυτόν της κύριας κατοικίας του και την μίσθωσή της μετά από αυτόν.
Το τίμημα της μεταβίβασης που θα καταβάλει ο Φορέας για την απόκτηση της κυριότητας ισούται προς την εμπορική αξία του ιδιοκτησιακού δικαιώματος του οφειλέτη επί της πρώτης κατοικίας σύμφωνα με εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή.
Σημείωση: Αίτηση μπορεί να υποβάλλει ευάλωτος οφειλέτης ανεξαρτήτως ιδιότητας (έμπορος και μη).
Αφού λοιπόν ο Φορέας θα αγοράζει την κατοικία του οφειλέτη στη συνέχεια θα του την νοικιάζει για 12 χρόνια.
Εφόσον ο οφειλέτης καταβάλει το σύνολο των μισθωμάτων για την διάρκεια της μίσθωσης, τότε θα δικαιούται στην μεταβίβαση της κυριότητας της κύριας κατοικίας στον ίδιο έναντι τιμήματος επαναγοράς. Το τίμημα επαναγοράς, θα ανταποκρίνεται στην εμπορική αξία του ακινήτου κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος επαναγοράς.
Σε περίπτωση που το δικαίωμα αυτό ασκηθεί πριν την συμβατική λήξη της μίσθωσης, δηλαδή πριν τη λήξη της 12ετίας, τότε επιπλέον του ανωτέρω τιμήματος επαναγοράς ο οφειλέτης θα οφείλει να καταβάλει στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης την τρέχουσα αξία των μισθωμάτων που οφείλονται μέχρι τη λήξη της μισθωτικής περιόδου.
Ποιος θεωρείται ευάλωτος οφειλέτης;
Στην κατηγορία του ευάλωτου εμπίπτουν όσοι:
Α. Έχουν εισόδημα 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξημένο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος και μέχρι 21.000 ευρώ ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Β. Η αξία της ακίνητης περιουσίας τους δεν ξεπερνά τα 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξημένη κατά 15.000 ευρώ για κάθε μέλος και μέχρι 180.000 ευρώ ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Γ. Η αξία της κινητής περιουσίας το δεν ξεπερνά τα 21.000 ευρώ ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Πότε καταγγέλλεται η μίσθωση της κατοικίας;
Η μίσθωση καταγγέλλεται εφόσον ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών μισθωμάτων και η υπερημερία δεν θεραπευθεί ως προς το σύνολό της εντός μηνός από τη σχετική όχληση του μισθωτή. Η καταγγελία επέρχεται αυτοδικαίως με την άκαρπη παρέλευση της παραπάνω προθεσμίας ενός μηνός.
Σε περίπτωση καταγγελίας ο οφειλέτης υποχρεούται σε απόδοση του μισθίου κατά τις κοινές διατάξεις περί μίσθωσης ακινήτου. Η καταγγελία της μίσθωσης αυτοδικαίως προκαλεί και την κατάργηση του δικαιώματος επαναγοράς.
Τι περιλαμβάνεται στην πτωχευτική περιουσία;
Η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει το σύνολο της περιουσίας που ανήκει στον οφειλέτη κατά την κήρυξη της πτώχευσης, οπουδήποτε και αν βρίσκεται.
Σε περίπτωση φυσικού προσώπου, στην πτωχευτική περιουσία, για το χρονικό σημείο από την κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την απαλλαγή του πτωχού, ανήκει το μέρος του ετησίου εισοδήματός του οφειλέτη που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης ή το δωδεκαπλάσιο του ακατάσχετου, όποιο είναι υψηλότερο εκ των δύο.
Σε περίπτωση που η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει την κύρια κατοικία του πτωχού ή/και άλλα πάγια περιουσιακά του στοιχεία που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών του υποχρεώσεων, εφόσον η ελάχιστη αξία τους δεν υπολείπεται των εκατό χιλιάδων (100.000) Ευρώ, τότε δεν θα έχει υποχρέωση να καταβάλλει κανένα ποσό από το εισόδημά του ανεξαρτήτως ύψους εισοδήματος.
Επίσης δεν ανήκουν στην πτωχευτική περιουσία τα κατά το κοινό δικονομικό δίκαιο ή άλλες διατάξεις ακατάσχετα ή εξαιρούμενα με ειδικές διατάξεις νόμων περιουσιακά στοιχεία και εισοδήματα του οφειλέτη.
Πότε παίρνει απαλλαγή από τα χρέη του ο οφειλέτης;
Ο οφειλέτης απαλλάσσεται πλήρως από κάθε οφειλή προς τους πτωχευτικούς πιστωτές, ανεξαρτήτως του αν έχουν αναγγελθεί ή όχι, σε 36 μήνες από την ημερομηνία κήρυξης της πτώχευσης.
Αν όμως η πτωχευτική του περιουσία περιλαμβάνει την κύρια κατοικία ή/και άλλα περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν σε αξία το 10% των συνολικών του υποχρεώσεων και δεν είναι κάτω των 100.000 ευρώ τότε η απαλλαγή επέρχεται σε 1 έτος.
Πώς πλειστηριάζονται τα ακίνητα;
Ο πλειστηριασμός γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα και είναι ανοικτού πλειοδοτικού τύπου κατά τον οποίο υποβάλλονται διαδοχικές προσφορές.
Τα πράγματα που πλειστηριάζονται κατακυρώνονται στον πλειοδότη που προσφέρει τη μεγαλύτερη τιμή.
Η πλειοδοσία αρχίζει με βάση την τιμή της πρώτης προσφοράς κατόπιν εκτίμησης δυο πιστοποιημένων εκτιμητών.
Εφόσον ο πλειστηριασμός κηρυχθεί άγονος, αυτός επαναλαμβάνεται σε ημερομηνία που ορίζεται από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού.
Στην επαναληπτική διαδικασία η τιμή πρώτης προσφοράς μειώνεται στα τρία τέταρτα (3/4) της μέσης τιμής των εκτιμήσεων των πιστοποιημένων εκτιμητών.
Σε περίπτωση που απαιτηθεί επανάληψη, τότε διεξάγεται με τιμή πρώτης προσφοράς ίση προς το ένα δεύτερο (1/2) της μέσης τιμής των εκτιμήσεων των πιστοποιημένων εκτιμητών.
Εάν και ο πλειστηριασμός αυτός αποβεί άγονος, ο σύνδικος υποβάλλει αμελλητί στον εισηγητή αίτηση για τη μείωση της τιμής πρώτης προσφοράς ή την έγκριση όρων που θα διευκολύνουν την εκποίηση του πράγματος, περιλαμβανομένης της ελεύθερης εκποίησης με συγκεκριμένο τίμημα.
Σε περίπτωση που δεν έχει επιτευχθεί η μεταβίβαση του πράγματος εντός εκατόν είκοσι (120) ημερών από την έκδοση της διάταξης του εισηγητή, ο σύνδικος επαναλαμβάνει τον πλειστηριασμό χωρίς τιμή πρώτης προσφοράς και σε περίπτωση που και αυτός ο πλειστηριασμός αποβεί άγονος, η κυριότητα θα περιέρχεται στο Δημόσιο.
Τι προβλέπεται για τους εγγυητές;
Ρητώς διευκρινίζεται ότι η απαλλαγή του οφειλέτη εκ της πρωτοφειλής ή εγγυήσεως δεν επηρεάζει τις απαιτήσεις έναντι των λοιπών συνοφειλετών ή εγγυητών που ενέχονται εκ του νόμου ή δυνάμει δικαιοπραξίας.
Επομένως, θα πρέπει να εξετάσουν και οι ίδιοι οι εγγυητές το ενδεχόμενο πτώχευσης ή της εξωδικαστικής ρύθμισης του δανείου που έχουν εγγυηθεί προκειμένου να αναλάβουν οι ίδιοι την αποπληρωμή του.
Να τονίσουμε ότι πριν προβούν σε οποιαδήποτε ενέργεια οι εγγυητές θα πρέπει να εξετάσουν πρώτα την δανειακή σύμβαση που έχουν υπογράψει και το ενδεχόμενο απαλλαγής τους από την εγγυητική ευθύνη (δες την αντίστοιχη σελίδα για τους εγγυητές και την απαλλαγή από την εγγυητική ευθύνη).
Νέα απόφαση πτώχευσης μικρού αντικειμένου από το γραφείο μας.
Το Ειρηνοδικείο Ερμούπολης με την υπ΄ αριθ. 2/2023 απόφασή του έκανε δεκτή την αίτηση πτώχευσης φυσικού προσώπου με χρέη άνω των 207.000 ευρώ. Το δικαστήριο έκρινε πως ο αιτών βρίσκεται σε γενική και μόνιμη αδυναμία να εξυπηρετήσει τις οφειλές του, η οποία (αδυναμία) σε κάθε περίπτωση τεκμαίρεται και από το γεγονός ότι το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους πιστωτές του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ και έχουν παύσει να εξυπηρετούνται για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών.
Ο δικηγόρος Δημήτρης Αναστασόπουλος αναλύει τον νέο Πτωχευτικό Κώδικα για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Τι ισχύει για την κύρια κατοικία και τα ευάλωτα νοικοκυριά.